خانه 
تعریف و انواع اظهارنامه مالیاتی
تمامی اشخاص حقیقی یا حقوقی که در ایران کسب و کاری دارند؛ باید در هنگام پرداخت مالیات سندی تنظیم نمایند که به آن اظهارنامه گفته می شود. معمولا این سند با اسناد مالی دیگر تفاوت های زیادی دارد به این خاطر که تنها سندی است که به صورت ویژه مالیات سالانه اشخاص را مشخص می کند. به عبارت دیگر اشخاص با تنظیم این اظهارنامه به دولت این اجازه را می دهد که میزان مالیات را برای مودی تعیین کند.
از این نظر تمامی اشخاص حقیقی که در ایران کسب و کاری دارند و همچنین اشخاص حقوقی باید اظهارنامه تنظیم نمایند. همچنین اشخاصی که در خارج از ایران اقامت دارند اما در ایران کسب و کاری دارند باید در قبال درآمدی که از ایران کسب می کنند؛ مالیات پرداخت نمایند که نیازمند تنظیم اظهارنامه است. از این نظر تفاوتی بین افراد خارجی و ایرانی نیست و بر اساس قانون اگر درآمد اتباع خارجی از ایران تامین می شود؛ باید مالیات پرداخت گردد.
اظهارنامه به انواع متفاوتی تقسیم می شود که شامل موارد زیر است:
- اظهارنامه مالیات بردرآمد اشخاص حقیقی و حقوقی
- مالیات بردرآمد اجاره املاک و اظهارنامه مربوط به آن
- اظهارنامه مربوط به انحلال شرکت
- ارزش افزوده و اظهارنامه مربوطه به آن
- تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارث
- اظهارنامه درآمد اتفاقی
معمولا اظهارنامه های مربوط به مالیات بر درآمد بسیار رایج تر است به این خاطر که هر ساله باید این اظهارنامه توسط صاحبان مشاغل و شرکت های تنظیم گردد و مالیات مربوطه پرداخت گردد.
منظور از شش نوع اظهارنامه چیست؟
بر اساس قانون مالیات های مستقیم، شش گروه از اشخاص باید اظهارنامه خود تنظیم نمایند و به سازمان امور مالیات ارسال کنند. این شش گروه اشخاص زیر هستند:
- اشخاص موضوع ماده ۱۱۰ قانون مالیات های مستقیم مربوط به اظهارنامه اشخاص حقوقی
- ماده ۱۱۴ و ۱۱۶مربوط به قانون مالیات های مستقیم در خصوص اظهارنامه مربوط به انحلال شرکت
- اشخاص موضوع ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم شامل اشخاص حقوقی گروه اول
- تنظیم اظهارنامه مالیات بردرآمد موضوع ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم شامل اشخاص گروه دوم
- مالیات اشخاص حقیقی گروه سوم موضوع ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم
- و اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک اشخاص حقیقی مربوط به ماده ۵۷ قانون مالیات های مستقیم
نحوه تنظیم قانونی اظهارنامه مالیاتی
تنظیم اظهارنامه به صورت الکترونیکی انجام می شود و برای دریافت برگ تشخیص مالیاتی نیاز است که به صورت الزامی اظهارنامه تنظیم گردد. برای این که بتوانید اظهارنامه خود را به صورت الکترونیکی ارسال کنید لازم است که ابتدا پیش ثبت نام انجام دهید. برای پیش ثبت نام می توانید از طریق کد ملی خود وارد سامانه امور مالیاتی کشور شوید و اطلاعات خواسته شده را وارد نمایید.
بعد از این که پیش ثبت نام را انجام دادید؛ نیاز است که مراحل ثبت الکترونیکی اظهارنامه را انجام دهید. که اشخاص حقیقی باید گزینه ورود به سامانه اظهارنامه حقیقی را وارد نمایند اما برای شرکت ها نیاز است که کد اقتصادی توسط مدیران شرکت اخذ شود. اشخاص حقیقی باید با نام کاربری و رمز عبوری که از قبل دریافت کرده اند؛ وارد سامانه تنظیم اظهارنامه شوند و اظهارنامه جدید را ثبت کنند. به این نکته مهم توجه داشته باشید که قبل از این که اظهارنامه الکترونیکی را پر کنید؛ باید حتما مدارکی را تهیه کنید که بتوانید بدون مشکل این امر را انجام دهید.
مدارک مورد نیاز برای تنظیم اظهارنامه مالیاتی
به طور کلی برای این که اظهارنامه به درستی تنظیم شود؛ برخی از اطلاعات و مدارک نیاز است. این مدارک برای اشخاص حقیقی و حقوقی اندکی تفاوت دارد. اما به طور کلی نیاز است که مدارکی که در ادامه بیان می شود؛ توسط صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی تهیه گردد:
- مدارک هویتی: مدارک هویتی برای اشخاص حقیقی شامل کارت ملی و شناسنامه است و اشخاص حقوقی هم باید مدارک هویتی صاحبان امضای مجاز را ارائه نمایند. علاوه بر آن کد کاربری و کد رهگیری و رمز عبور برای ورود به سامانه باید تهیه گردد.
- اطلاعات اشخاص حقوقی یا حقیقی: شرکت ها باید اساسنامه و موضوع فعالیت شرکت، سند محل اقامت شرکت را ارائه نمایند. همچنین کارت بازرگانی و ترازنامه اشخاص حقوقی و حقیقی هم نیاز است.
- مدارک مالی: منظور از مدارک مالی شامل صورتحساب سود و زیان سال مالی، صورتحساب مربوط به خرید تجهیزات و مواد اولیه، درآمد حاصل از فروش خدمات و کالا، مالیات های پرداخت شده و بهای نهایی کالا است. همجنین باید گواهی مربوط به گردش بانکی اشخاص حقیقی و حقوقی هم تهیه شود.
- سایر اطلاعات مهم: مواردی مانند قراردادها و تعهدات مالی در سال مالی، گواهی های مربوط به تراکنش های مالی، شماره ثبت دفاتر هم باید ارائه گردد.
اصلاح اظهارنامه مالیاتی و جریمه عدم ارسال اظهارنامه
بر اساس تبصره ماده ۲۲۶ قانون مالیات های مستقیم، تمامی مودیان مالیاتی می توانند در زمانی که در قانون تشخیص داده شده است؛ اظهارنامه مالیاتی خود را تنظیم کنند. به این منظور تمامی مودیان مالیاتی در صورتی که در تنظیم اظهارنامه از نظر حساب سود و زیان و ترازنامه اشتباهی انجام داده اند؛ باید مدارک لازم را ارائه نمایند و ظرف یک ماه پس از تسلیم اظهارنامه اشتباهات موجود را رفع نمایند. به این منظور نیاز است که است که شخصی که اظهارنامه اول را تنظیم کرده است، قادر است دوباره آن را اصلاح نماید.
حال اگر اظهارنامه به موقع تسلیم نشود تکلیف چیست؟ باید اظهارنامه هر ساله قبل از اتمام سال مالی ارسال گردد. در صورتی که در موعد مقرر اظهارنامه تسلیم نگردد مودی مالیاتی باید جریمه دیرکرد پرداخت کند. به عبارت دیگر بر اساس قانون باید ۳۰ درصد از میزان مبلغی که پرداخت نشده است باید جریمه پرداخت شود که این جریمه غیر قابل بخشش است.
توجه به این نکته مهم است که اگر شما فعالیتی ندارید هم باید اظهارنامه خود را در موعد مقرر تسلیم کنید تنها نکته این است که اظهارنامه شما به صورت سفید برای سازمان مالیاتی ارسال می گردد. بعد از این که اظهارنامه ارسال شد؛ با توجه به مدارک و اطلاعات اظهارنامه؛ سازمان امور مالیاتی میزان مالیات را مشخص می کند و در برگ تشخیص مالیاتی این مقدار را به مودی مالیاتی ارسال خواهد کرد.
ضروری بودن تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای همه اشخاص
تمامی اشخاصی که در ایران درآمد و فعالیتی دارند باید مالیات پرداخت نمایند و برای پرداخت مالیات هم نیاز به تنظیم اظهارنامه است. حال برخی از اشخاص از پرداخت مالیات معاف هستند که لیست معافیت های مالیاتی را در محتوای جداگانه ای بررسی کردیم که می توانید برای اطلاعات دقیق تر به آن مراجعه نمایید. با این حال اشخاصی که در ادامه بیان می شود؛ از تسلیم اظهارنامه معاف هستند:
- شهرداری ها و سازمان های مربوط و زیرمجموعه آن ها
- وزارتخانه ها و موسسات های دولتی
- سازمان ها و نهادهای دولتی یا آن هایی که از بودجه دولت استفاده می کنند.
- شرکت های تعاونی و دانش آموزی و دانشجویی و صیادان و عشایر و کارگران
سخن آخر
با توجه به این که پرداخت مالیات برای تمامی اشخاص به جز مواردی که در این مقاله بیان شد؛ ضروری است؛ بنابراین تنظیم اظهارنامه هم ضروری است. حال برخی از اشخاص برای این که بتوانند به صورت صحیح و دقیق اظهارنامه را تنظیم نمایند؛ باید از افراد متخصص کمک بگیرند که این اشخاص می توانند یک وکیل مالیاتی متخصص باشد. از آنجایی که وکیل با قوانین و مقررات مالیات و روش تنظیم اظهارنامه آشنایی دارد؛ ضروری است که قبل از هر اقدامی ابتدا با وکلای متخصص مشورت نمایید. همچنین اگر نظراتی و سوالاتی دارید می توانید در بخش کامنت ها نظرات خود را بیان کنید.
