تنظیم دفاتر مالیاتی و قانونی توسط بهترین وکیل و آشنایی با انواع آن

تنظیم دفاتر مالیاتی و قانونی و انواع آن

یکی از مهمترین اقداماتی که هر کدام از اشخاص حقیقی و حقوقی باید انجام می دادند؛ تنظیم دفاتری تحت عنوان دفاتر قانونی بود. ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم در این خصوص بیان کرده است که صاحبان مشاغل وظیفه دارند دفاتر و اسناد و مدارک خود را با رعایت اصول و ضوابط مربوط به دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت تنظیم نمایند. این دفاتر برای تشخیص مالیات و تنظیم اظهارنامه مالیاتی نیاز است.  در واقع قانون تجارت این دفاتر را به ۴ دسته تقسیم کرده است که امروزه و به دلیل الکترونیکی شدن؛ دو دفتر روزنامه و دفتر کل به صورت الزامی باید توسط اشخاص تنظیم شود. در کنار آن ها، دفتر مشاغل نوع دیگری از دفاتر است که بر اساس آیین نامه تحریر قانونی، تمامی اشخاص حقیقی یا حقوقی موظف به تنظیم آن ها هستند.

البته در مواد ۷ تا ۹ آیین نامه نحوه تحریر دفاتر قانونی در خصوص دفتر معین و برگ ها و سند حسابداری هم توضیحاتی داده شده است. در ادامه در خصوص تمامی این موارد بیشتر صحبت خواهیم کرد. اگر قصد دارید که به صورت فوری در خصوص قوانین و مقررات تنظیم دفاتر قانونی و مالیاتی اطلاعاتی کسب کنید؛ بهتر است که با وکیل مالیاتی در گروه وکلای تاو تماس بگیرید.

دفتر روزنامه

بر اساس ماده ۳ آیین نامه نحوه تحریر دفاتر قانونی، دفتر روزنامه دفتری است که تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی وظیفه دارند که کلیه عملیات مالی خود را در آن به ثبت برسانند. این عملیات شامل خرید و فروش، دیون و مطالبات، ظهر نویسی، عملیات محاسباتی و هر گونه فعالیتی است که ایجاد دین و طلب کند. در واقع تمامی فعالیت هایی که در پایان دوره مالی برای تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه لازم است؛ باید در این دفتر به ثبت برسد. اشخاص حقیقی و حقوقی تا پانزدهم ماه بعدی فرصت دارند که عملیات ثبت شده در دفاتر روزنامه را از ماه قبل به دفتر کل منتقل کنند.

دفتر کل در تنظیم دفاتر مالیاتی

ماده ۴ آیین نامه نحوه تحریر دفاتر قانونی دفتر کل را دفتری تعریف کرده است که کلیه عملیات ثبت شده در دفتر روزنامه بر حسب سرفصل و کد گذاری حساب ها در صفحات مخصوص آن به ثبت می رسد. با ثبت این عملیات در دفتر کل، حساب سود و زیان و ترازنامه از آن امکان پذیر است.

در کنار این دفاتر، دفتر مشترک روزنامه و کل وجود دارد که برای حساب های مورد نیاز بر اساس اصول متداول دفتر داری دارای ستون های سرفصل حساب است. با ثبت و نگهداری این دفتر نتایج سود و زیان و ترازنامه  را میتوان تهیه کرد.

دفتر معین برای مواردی است که برای تفکیک و مجزا ساختن هریک از حساب های دفتر کل بر حسب مقتضیات و شرایط حساب ممکن است نگهداری شود. از طرفی کارت های حساب در شرکت ها و مشاغل در حکم دفتر معین خواهد بود.

دفتر مشاغل

بر اساس ماده ۶ آیین نامه نحوه تحریر دفاتر قانونی، دفتر مشاغل که از آن به عنوان دفتر هزینه و درآمد هم یاد می شود؛ دفتری است که ستون هایی برای درج تاریخ، شرح موضوع، درآمد و هزینه و دارایی های قابل استهلاک دارد. این اقلامی در زمان وقوع باید در دفتر ثبت شود به طوری که بتوان در پایان سال مالیاتی جمع درآمد و هزینه شغلی مودی و تنظیم حساب سود و زیان از آن امکان پذیر باشد.

آن دسته از مودیانی که دفتر مشاغل دارند باید درآمد های روزنامه خود را در قسمت ردیف در دفتر ثبت نمایند و قسمت شرح، نوع و تعداد این درآمد را یادداشت نمایند. در صورتی که درآمد همراه با مدرک و اسنادی است؛ مودیان باید این اسناد و مدارک را بر اساس شماره ردیف نگهداری نمایند.

تنظیم دفاتر مالیاتی  بر اساس قانون مالیاتی

هر ساله اشخاص حقیقی و حقوقی موظف هستند که دفاتر مالیاتی و قانونی خود را پلمپ و ثبت نمایند و این امر باید قبل از این که سال مالی تمام شود؛ اتفاق افتد. برای این امر نیاز است که وارد سایت ثبت درخواست پلمپ دفاتر قانونی شوید و مراحل را طی کنید.

در واقع بر اساس ماده ۱۷ نحوه تحریر دفاتر قانونی، مودیان مالیاتی باید برای هر سال مالیاتی دفتر یا دفاتر جدید ثبت و پلمپ کنند. در صورتی که از دفاتر نانوشته سال های قبل استفاده می نمایید باید تا ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ شروع سال مالیاتی جدید این امر را به اداره مالیاتی مربوطه اطلاع دهید. بنابراین ثبت تمامی عملیات و فعالیت تجاری در این دفاتر ضروری است مگر این که اشخاص حقیقی یا حقوقی از سیستم های الکترونیکی برای ثبت این حساب ها استفاده نمایند. در این صورت باید دستورالعمل برنامه های استفاده شده را در اختیار اداره امور مالیات قرار دهند.

با این حال برای ثبت و پلمپ دفتر بهترین راه این است که با کمک مشاوره حقوقی مالیات، مشورتی حقوقی داشته باشید و سپس در جهت ثبت این دفاتر اقدام نمایید تا از اشتباهات دور بمانید.

رد دفاتر قانونی در هنگام تنظیم دفاتر مالیاتی

عوامل بسیاری وجود دارد که باعث می شود که اداره مالیات حوزه مربوطه دفاتر مالیاتی را رد کند. این عوامل در قانون به صورتی که در ادامه بیان می شود؛ آورده شده است:

• خارج شدن دفتر از پلمپ یا نبودن یک یا چند برگ از دفتر
• ثبت نشدن چند فعالیت در دفتر به صورتی که ثابت شود.
• مقدم بودن ثبت یک یا چند معامله نسبت به تاریخ وقوع آن
• حاشیه نویسی کردن فعالیت ها و معاملات
• ثبت فعالیت بین سطرهای دفتر
• پاک کردن و تراشیدن دفتر برای سوء استفاده یا محو کردن مندرجات آن با مواد شیمیایی
• سفید گذاشتن یک یا چند صفحه در دفتر یا سفید گذاشتن بیش از حد معمول بخش هایی از دفتر
• ناپدید کردن مندرجات دفتر با جوهر یا مرکب
• بستانکار شدن حساب های بانکی و نقدی مگر این که با صورتحساب بانک مطابقت داشته باشد.
• تاخیر در تنظیم دفتر روزنامه و دفتر مشاغل
• عدم ثبت خلاصه عملیات شعب در دفاتر مرکز
• عدم ارائه دستور المعل کار ماشین و برنامه های آن برای آن دسته از اشخاصی که از سیستم های الکترونیکی استفاده می کنند.
• اشتباه در حساب
• استفاده دفاتر نانویس سال های قبل در صورتی که در مهلتی که ذکر شد؛ به اداره مالیات اطلاع داده نشود.
• یک یا چند جلد از دفتر به اداره امور مالیات ارائه نشود.

تنظیم دفاتر مالیاتی بر اساس قانون برنامه هفتم

با این که بر اساس قانون تجارت تنظیم دفاتر قانونی مطابق مقرراتی که در بالا بیان شد؛ الزامی است؛ اما در سال جاری بر اساس قانون برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، دیگر نیازی به تنظیم دفاتر قانونی نیست. این برنامه بیشتر به دلیل صرفه جویی در مصرف کاغذ انجام شده است. به همین دلیل بر اساس بند ج از ماده ۴ این قانون سازمان ثبت اسناد و املاک به همراه وزرات اقتصاد و دارایی سامانه ای به صورت الکترونیکی راه اندازی کرده است که به جای پلمپ این دفاتر به صورت الکترونیکی اقدام می شود.

برای همین منظور نیاز است که مودیان مالیاتی وارد سامانه ثبت شرکت ها شوند. اطلاعات مالی در این سامانه ثبت می شود و همین اطلاعات جایگزین پلمپ دفاتر خواهد بود و اطلاعات بعد از تایید به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال خواهد شد.

سخن آخر

تنظیم دفاتر مالیاتی بر اساس قانون تجارت و آیین نامه نحوه تحریر دفاتر قانونی باید انجام شود و در صورتی که مطابق با قوانین و مقررات تحریر این دفاتر صورت نگیرد؛ توسط اداره مالیات رد می شود. ما در این مقاله با نگاهی به قوانین و مقررات مالیاتی در خصوص تنظیم دفاتر قانونی و مالیاتی نکاتی را بیان کردیم. در صورتی که سوال بیشتری در این خصوص دارید؛ می توانید با شماره های درج شده در سایت با وکلای متخصص ما تماس بگیرید یا در بخش نظرات؛ سوالات خود را بپرسید.