انواع مالیات در قانون ایران و آشنایی کامل با آن

انواع مالیات در قانون ایران

همانگونه که در مقدمه بیان کردیم؛ ما در ایران مانند بسیاری از کشورها دو نوع مالیات داریم. دولت مالیات را به صورت مستقیم و غیر مستقیم قرارداده است. هر کدام از این مالیات به روش خاصی محاسبه می شود و هر ساله دولت در قانون برنامه و بودجه نرخ مالیات را بیان می کند که اشخاص باید بر اساس نرخی که هر ساله اعلام  می شود؛ میزان مالیات را با استفاده از نرم افزارهای حسابداری و با راهنمایی و مشورت وکیل مالیاتی تاو محاسبه کنید.

موضوع مالیات های مستقیم معمولا درآمد و دارایی اشخاص است. در صورتی که برای مالیات های غیر مستقیم از ما به التفاوت قیمت خرید و فروش کالا دریافت می شود.

منظور از انواع مالیات های مستقیم و غیر مستقیم چیست؟

مالیات های مستقیم به صورت مستقیم از دارایی و درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می شود. این نوع مالیات هم بر دارایی و هم بر درآمد اعمال می شود. مالیات های مستقیم به صورت سالانه و در یک محدوده مهلت مشخص باید توسط خود اظهاری مالیاتی توسط اشخاص پرداخت شود. مالیات بر درآمد به این صورت است که نسبت به درآمد اشخاص و پس از کسر هزینه ها اعمال می شود. در حالی مالیات بر دارایی بر دارایی اشخاص مانند ملک، خودرو و …اعمال خواهد شد.

در خصوص این مالیات به صورت دقیق تر در ادامه توضیح داده ایم.

مالیات به صورت غیر مستقیم شامل موارد متفاوتی است. یکی از انواع مالیات های غیر مستقیم که در بین مردم بسیار شناخته شده است؛ مالیات ارزش افزوده است. مالیات مصرف و مالیات های گمرکی از انواع دیگر مالیاتی است که به صورت غیر مستقیم دریافت می شود.

زیر مجموعه انواع مالیات مستقیم

اشاره کردیم که مالیات مستقیم به درآمد و دارایی تعلق می گیرد. خود مالیات بر درآمد به انواع متفاوتی تقسیم می شود. به عبارت دیگر گروه های شغلی متفاوت باید هر ساله بدهی مالیاتی خود بر اساس درآمدی که کسب کرده اند؛ تسویه کنند.  در ادامه به صورت مجزا در خصوص هر کدام از مالیات های بر درآمد و مالیات دارایی بیشتر صحبت خواهیم کرد.

مالیات بر دارایی

مال و اموالی و دارایی اشخاص مشمول مالیات می شود. هر کدام از اشخاص نسبت به ملک و زمین و سایر وسایل نقلیه ای که دارند؛ باید مقدار مشخصی مالیات پرداخت کنند. مالیات دارایی شامل دو نوع مالیات است:

مالیات بر ارث: مالیات بر ارث بر مال و اموال باقی مانده از متوفی تعلق می گیرد. ورثه این شخص باید پس از دریافت گواهی انحصار وراثت؛ مالیات ارث را پرداخت کنند. انتقال رسمی اموال متوفی به ورثه با پرداخت مالیات بر ارث امکان پذیر است در غیر این صورت ورثه نمی توانند به صورت رسمی این اموال را به نام خودشان بزنند.

حق تمبر: این نوع مالیات به این صورت است که مودی باید برای اسناد و مدارک تمبر الصاق کند و تمبر قبلی را باطل نماید. علت الصاق و باطل نمودن تمبر بر روی اسناد و مدارک به این دلیل است که این مدارک به رسیمت شناخته شود. بنابراین مودی باید با تنظیم اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی این عمل را انجام دهد.

انواع مالیات بر درآمد

در خصوص مالیات بر درآمد قبلا هم صحبت کردیم که به درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی تعلق می گیرد. این نوع مالیات طیف وسیعی از درآمد را شامل می شود که در قانون مالیات های مستقیم به صورت کامل درباره آن توضیح داده شده است و نرخ متفاوتی از مالیات در نظر گرفته شده است:

مالیات بر درآمد املاک: مالیاتی که به املاک تعلق می گیرد شامل سه دسته است: مالیات بر درآمد اجاره املاک، مالیات نقل و انتقال املاک، مالیات املاک خالی از سکنه. مالیات بر درآمد ناشی از اجاره به این صورت است که مالک ملک یا اجاره دهنده باید ابتدا ۲۵ درصد از اجاره بها را به خاطر هزینه ها کم کند و نسبت به ۷۵ درصد باقی مانده باید مالیات پرداخت کند. درباره مالیات بر درآمد اجاره مالیات محتوایی در سایت گروه وکلای تاو وجود دارد که  می توانید اطلاعات خود را به مطالعه آن به روز کنید. مالیات نقل و انتقال ملک نیز نوع دیگری از مالیات است که در دفاتر اسناد رسمی از فروشنده دریافت می شود.

تعلق مالیات بر حقوق: این نوع مالیات مربوط به اشخاصی است که برای شخص دیگری کار می کنند. برای مثال در خصوص مالیات پزشکان، پزشکی که برای یک مرکز درمانی کار می کند؛ باید مالیات بدهد اما مالیات او بر عهده کارفرماست. به این معنا که کارفرما مقدار مالیات را از حقوق او کسر می کند و برای سازمان امور مالیاتی واریز می کند. اشخاصی حقوق بگیر تا سقف معینی معافیت دارند و برای بیشتر از آن مقدار مشمول مالیات هستند.

مالیات مشاغل، اشخاص حقوقی و درآمد اتفاقی

در بخش مربوط به انواع مالیات بر درآمد، سه نوع دیگر از اشخاص نیز موظف به پرداخت مالیات است: اشخاص حقیقی که دارای کسب و کاری هستند، شرکت ها و سازمان، اشخاصی که درآمد اتفاقی کسب کرده اند.

مالیات مشاغل: اشخاص حقیقی که کسب و کاری راه اندازی کرده اند؛ موظف به پرداخت مالیات مشاغل هستند. اگر شما یک پزشک یا یک وکیل هستید که با افتتاح یک مطب یا دفتر وکالت کسب و کاری برای خودتان راه اندازی کرده اید، باید در انتهای سال با کسر هزینه ها از کل فروشتان، مالیات پرداخت کنید.

اختصاص مالیات بر اشخاص حقوقی: اشخاص حقوقی شامل شرکت های تجاری و بازرگانی مشمول مالیات ناشی از درآمد شخص حقوقی هستند. این اشخاص باید موظف هستند که درآمد خود را جمع کنند و حساب سود و زیان خود را هر ساله برای اداره مالیاتی ارسال نمایند.

درآمد اتفاقی: منظور از درآمد اتفاقی آن دسته از درآمدهایی است که به صورت کاملا غیر منتظره به حساب شخص واریز شده است. این نوع درآمد معمولا به صورت دائمی و ادامه دار نیستند و ممکن است فقط یک بار برای شخص اتفاق بیافتد. برای مثال اگر شخصی بخشی از مالش را به شما ببخشد، شما باید مالیات این مال بخشیده شده را بپردازید. یا این که اگر جایزه ای به شما تعلق بگیرد، این جایزه مشمول مالیات خواهد بود.

انواع مالیات غیر مستقیم

در ابتدای این مقاله اشاره شد که اشخاص باید مالیات غیر مستقیم هم پرداخت کنند. این نوع مالیات در دو دسته جای می گیرند: مالیات مصرف یا مالیات ارزش افزوده و مالیات گمرک.

اخذ مالیات مصرف: احتمالا بارها و بارها عبارت مالیات ارزش افزوده را بر روی کالاها در فروشگاه ها دیده اید. مالیات مصرف که در ایران بیشتر با نام مالیات ارزش افزوده شناخته می شود؛ توسط مصرف کننده همراه با قیمت نهایی خرید پرداخت می شود. اما تولید کنندگان و فروشندگان این کالا و خدمات باید این نوع مالیات را هر سه ماه یک بار به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند. این نوع مالیات به تفاوت بین قیمت خرید و فروش تعلق می گیرد.

مالیات گمرکی: از مهمترین مالیات های غیر مستقیم، می توان به مالیات ناشی از صادرات و واردات کالا و خدمات نام برد. این نوع مالیات با عنوان مالیات گمرکی یا تعرفه های گمرکی نیز شناخته می شود. از اصلی ترین علل وجود این مالیات، حمایت از تولیدات داخلی است.

سخن نهایی

تمامی اشخاص موظف هستند که مالیات خود را از هر نوعی که باشد پرداخت کنند. البته در خصوص پرداخت مالیات معافیت هایی هم در قانون بیان شده است که در محتوای معافیت های مالیاتی به طور کامل توضیح داده ایم.

در این مقاله سعی کردیم انواع مالیات را با زبانی شیوا و بدون پیچیدگی توضیح دهیم. با این حال واضح است که ممکن است برای شما سوالاتی در خصوص مالیات و انواع آن به وجود آید. با این حال اگر سوالی مالیاتی دارید و به دنبال پاسخ هستید؛ حتما با وکیل مالیاتی با گروه وکلای تاو تماس بگیرید.